Veritabanı basit olarak bilgi depolayan bir yazılımdır. Birçok yazılım bilgi depolayabilir ama aradaki fark, veritabanın bu bilgiyi verimli ve hızlı bir şekilde yönetip değiştirebilmesidir.
Veri, işlenmemiş öğelerin derlemesidir.
Bilgi ise işlenmiş verilerin tümüdür.
Veritabani yönetimi ve veritabani yönetcisinin rolü kütüphanecininkine benzerdir. Bilgiyi olusturmak ya da elde etmekten sorumlu degiller fakat varolan bilgiyi yönetirler.
Gercek veritabani yönetimi cok sorumluluk isteyen bir istir, veritabaninin her an düzgün ve verimli calismasini saglamak ve standartlari belirleyip veritabaninin icerdigi veriyi yönetmektir.
Bircok insan veritabaninin sadece bilgiyi tutan birsey oldugunu zanneder, fakat bundan cok öte birseydir ve önceden dedigim gibi bilgi sisteminin kalbidir.
Veritabani yönceticisi ve veritabani yönetimi bundan dolayi bütün mevkilerin eksenidir.
Veritabanindaki bir problem , cok pahali sonuclar dogurabilir. Bir bankanin veritabaninin durmasi demek , her an yapilan yüzlerce belki de binlerce islemin , dolayisiyla müsterilerin beklemesi demektir.
Bundan dolayi veritabani yöneticisi ilk olarak sistemin düzgün calismasini saglamali, ikinci olarak da düzgün calismadiginda onu mümkün oldugu kadar hizli bir sekilde calisir hale getirmektir.
Veritabani yöneticisinin görevleri
Görevleri kisaca su basliklar altinda toplanabilir :
Veritabani Yaziliminin Kurulmasi ve upgradeler (yeni versiyonlar)
Veritabani olusturulmasi
Veritabani baslatma/durdurma
Kullanicilari ekleme ve yetkilendirme
Veritabani yedekleme ve yedekten geri dönme (backup&recovery)
Veritabani performans ayarlari (performance tuning)
Veritabani tablo-/indekslerin büyüme kontrolu (fragmentation control)
Veritabani Yaziliminin Kurulmasi ve upgradeler (yeni versiyonlar)
Veritabaninin yaziliminin kurulmasi isin genelde en basit tarafidir.Farkli Isletim Sistemlerine özgü hazir derlenmis yazilim kurulum notlari dikkate alinarak kurulur.
Veritabaninin yogun bir sekilde kullanilmasindan sonra bazi buglarin (hatalarin) ortaya cikmasiyla üretici firma tarafindan cikarilan yeni versiyonlarin kurulumu gerekebilir.
Veri Tabanı Yönetim Sİstemleri (DBMS): veritabanlarını tanımlamak, yaratmak, kullanmak, değiştirmek ve veri tabanı sistemleri ile ilgili her türlü işletimsel gereksinimleri karşılamak için tasarlanmış sistem ve yazılımlardır. Çoğu DBMS, güvenliği sağlamak amacıyla, veritabanında kiher bir alan için, belirli bir kullanıcının veya kullanıcı grubunun gerçekleştirebileceği eylemleri belirleyen , farklı erişim ayrıcalığı seviyelerini tanımlayabilir.
Ağ, iletim ortamı ve iletişim aygıtları yoluyla bağlanan bilgisayarlar ve aygıtlarının oluşturduğu yapıdır. Ağ insanların bireysel değil, ortak çalışmalarını sağlar.
Ağınız buradaki gibi olmasın
Neden Ağa gereksinim duyulur?Ağ zaman ve para kazancı sağlar. Basari için isletmenin sadece ofis içinde değil, tüm dünya ile haberleşmesi gerekir. Paylaşım söz konusu olduğundan donanım tüm personel tarafından kullanılabilir, her bir birey için ekstra yazıcı, modem, disk ünitesi gerekmez. Internet erişimi de bir ağ üzerinde paylaştırılabilir.
Ağ Nasıl Çalışır?Ethernet en genel ağ sistemidir. Ethernet Standardlarıyla birlikte gelmiştir. Ethernet ağından gönderilen tüm mesajlar diğer bir ekipmanın alabileceği standart kodlardan oluşur. İlk olarak XEROX tarafından bulunmuş ve daha sonra DEC, Intel ve XEROX tarafından formüle edilip belirli metotları kullanıp saniyede 10 Mbit veri transfer edebilen bir sistem olarak ortaya çıkmıştır.
Ağ Topolojileri
Üç çeşit ağ yapısı vardır. Bunlar “star”, “bus” ve “ring” topolojileridir. Star ve Bus mimari en çok kullanılanlarıdır.
Star Yapı: Adından anlaşılabileceği gibi yıldız mimarisindedir. Yani yıldızın merkezinde bir hub veya switch, bunlara bağlı olan tüm noktaları birbirine bağlar (UTP kablo ile). Kablonun bir ucu ağ adaptör kartına bağlı iken, diğeri hub veya switch’e takılır.
Star Ağın Avantajları* Ekonomik kablolama* Hızlı kurulum
* Kolay genişletilebilirlik
* Switch veya bridge ile genişletilmesi ağ performansını arttırır.
* Bağlantıda meydana gelebilecek kopukluk , tüm ağı etkilemez .
* Huba yapılan bağlantılar hub üzerindeki bağlantıların durumunu gösteren ışıklar sayesinde durumları anlaşılır ve arıza tespiti kolaylaşır.
Dezavantajları* Hub ile hub arasındaki bağlantıyı sağlayan kablonun uzunluğu 100m yi geçemez.
Bus Yapı: Bus yapı, omurga yapı olarak ta adlandırılır. Ağ üzerindeki tüm uç nokta’lar tek bir hat üzerindedir. Veri bu uç noktalardan geçerek istenilen uç noktaya ulaşır.
Ağ bağlantısı tek bir koaksiyel kablo ile yapılır. Bu kablonun uçlarına BNC denilen konnektörler bağlanır.
Bus Yapının Avantajları* Güvenilir kablo kullanır (koaksiyel kablo).* Basit ağ genişlemesi sağlar.
* Hub veya benzeri merkezi ağ ekipmanı gerektirmez.
Bus Yapı Dezavantajları* Standardları 30 uç noktadan fazlasına izin vermiyor.
* Ağın toplam uzunluğu 185 mt’yi geçemez.
* Herhangi bir node’un baglantisinin kesilmesi tüm agi etkiler.
* Ariza tesbiti zor...
Ağ Isletim Sistemi Nedir?Ağ Isletim Sistemi (NOS) ag üzerinde bilgisayarların ve diger ekipmanların birbirleri arasında veri alıp göndermelerini sağlarlar. Windows95, Windows NT, veya Macintosh gibi baska amaçlar için kullanılabilen işletim sistemleri ve sadece ağ işletim sistemi olarak kullanılabilen Novell veya LANtastic gibi yazılımlar örnek verilebilir.
Ağ İçin Yardımcı ÖğütlerEthernet standartları geçerli bir ağün olusturulma seklini belirler. Unutulmamasi gereken eger kurulumunuz standartlara uygunsa ağünüz çalisacaktir. Burada probleme neden olacak belli başlı birkaç şey, yanlış kablolama, kablo uzunluğunun sınırı geçmesi ve fazla kullanıcının bulunmasıdır.
Ağünüzü planlarken bu standartlari takip ederek ağünüzü daha verimli bir sekilde çalismasini saglayabilirsiniz.
Üç Önemli Husus
Kablolama: Yanlis kalite veya tipteki kablolama heberleşmeyi güçleştirir.
Bağlantı Sayısı: Switch ile parçalara ayrılmamış ağda ki çok fazla sayıdaki hub veya çalışma grubundaki çok fazla sayıdaki bağlantı sık sık çakışmalara ve hatalara neden olacaktır.
Mesafe: ethernet standartlarinin göre daha uzun mesafelere çikan baglantilar ağün çökmesine neden olan zamanlama problemlerine neden olur.
Bilgisayar iletişimi, iki veya daha fazla bilgisayarın veya aygıtın veri, talimatlarve bilgiyi iletme işlemini tanmlar.
Gönderme Aygıtı>>>>>İletişim Aygıtı>>>>>Alım Aygıtı
Bilgisayar iletişiminin kullanımı
- Bloglar
- Sohbet Odaları
- E-posta
- Faks
- FTP
- Anında mesajlaşma
- İnternet
- Haber Grupları
- RSS
- Video Konferansı
- VoIP
- Web
- Web 2.0
- Web Klasörleri
- Metin mesajı
- Resimli mesaj
- Görüntülü mesaj
Kablosuz internet erişim noktaları, insanlara ev, işyeri, okul ve daha birçok kamuya açık alandan internete kablosuz olarak bağlanmalarına izin verir.
Küresel konum belirleme sistemi(GPS), düzenli olarak kodlanmış bilgi yollayan bir
uydu ağıdır ve uydularla arasındaki mesafeyi ölçerek Dünya üzerindeki kesin yeri tespit etmeyi mümkün kılar.
GPS alıcıları:
- Birçok mobil aygıtta mevcuttur.
- El aygıtı olarak mevcuttur.
- Yeni araçlarda mevcuttur.
Grup Yazılımı: İnsan gruplarının, projelerüzerinde birlikte çalışmasınave bir ağ üzerinden bilgiyi paylaşmalarına yardımcı olur.
İşbirliği yazılımı, kullanıcıların online toplantılar yoluyla belgeleri paylaşmalarına ve diğer bağı kullanıcılar ile iletişim kurmalarına izin veren araçları içerir.
-Online toplantılar
-Web konferansları
-Belge yönetim sistemleri'dir
VİRÜSLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
Bilgisayarınızı virüslerden koruyabilmek, virüslerin bulaştığı disk ve kütüklerinizi temizleyebilmek için öncelikle bu zararlı programların işleyişi hakkında bilgili olmanız gerekmektedir.Herhangi bir zararlı yazılımın virüs olarak sınıflandırılabilmesi için;
- İşletilebilir olmak
- Kendini kopyalama özelliğine sahip bulunmak,
- Diğer işletilebilir yazılımları virüslü program haline dönüştürmek gibi özelliklerinin bulunması gerekir.
- İlk yardım disketleri kullanmak,
- Şüpheli durumları iyi değerlendirmek,
- Kırılmış program kullanmamak,
- Disketten boot etmek,
- Network sistemlerde yazım hakkını sınırlamak,
- Disketi kullanmadan önce test etmek,
- Yedekleme yapmak,
- Dosyaları gizlemek,
- Resident antivirüs programı kullanmak gerekir.
VİRÜSÜN BİLGİSAYARDA TESPİT EDİLMESİ
- Programın yüklenmesi normalden uzun sürüyorsa,
- Hiç beklenmedik hata mesajları ekranda görüntüleniyorsa,
- Bellek alanı normalden az görünüyorsa,
- Kütükler bozuluyor veya aniden siliniyorsa,
- Ekranda değişik karakterler görünüyor veya kayıyorsa,
- .COM VE .EXE uzantılı programların uzunlukları, tarih ve zamanları değişiyorsa,
- Ekrana beklenmeyen yazı ve isimler geliyorsa,
- Tuşa basıldığında müzik çalıyorsa sistemde virüs olduğundan şüphelenilmelidir.
VİRÜSLERİN TEMİZLENMESİ
Virüsleri temizleme yöntemleri çok farklı şekilde olmaktadır. Bunlar genel olarak şu şekilde sıralanabilir;
- Yardımcı programlar kullanmak,
- Antivirüs programları kullanmak,
- Formatlama yapmak
- Virüs olduğunu tespit ettikten sonra bundan kurtulmanın en iyi yolu; bilgisayarı virüssüz bir sistem disketiyle açmak ve SYS komutuyla sistem kütüklerinin (IO.SYS VE DOS.SYS) yeniden yüklenmesi ve COMMAND.COM kütüğünün kopyalanması yöntemidir. Virüs bulaştığı belirlenen program yine de çalıştırılmak isteniyorsa çalıştırıldıktan sonra makinanın kapatılıp tekrar açılması bellekte bulunan virüsün diğer programlara bulaşmasını önlemektedir
- Virüsler hakkında bazı önemli notlar:
- Virüs kendiliğinden oluşmaz bir programcı tarafından yazılması gerekir.
- İyi niyetli virüsler de vardır.
- Virüslü bir disket veya program makinada çalıştırılmadığı sürece bulaşmaz.
- Disketten bilgi okunması virüs bulaştırmaz.
- Protect (koruma) yuvası kapalı olan diskete virüs bulaşma imkanı daha azdır.
- Virüsler, Veri (Data) dosyalarına bulaşamaz.
VİRÜS ÇEŞİTLERİ
DOSYA VİRÜSLERİ
Bu virüsler aslında programların kendisine denilmektedir. Bunlar silinebilir dosyaları (genelde .COM ve .EXE uzantılı dosyaları ) etkilemekte ve o dosya silindiği anda virüs de harekete geçmektedir. Bu virüsler, virüsten etkilenmiş dosyaların disket alışverişi sonucu yayılmaktadır.BOOT SEKTÖR VİRÜSLERİ
Bu virüsler çok yaygındır; ancak engellenmesi de bir o kadar kolaydır. Bir boot sektörü virüsü, içinde virüs olan bir disketin sürücüde bırakılması ve bilgisayarın tekrar açılmasıyla bilgisayara sızmaktadır. Bilgisayar açılırken disketten boot etmeye çalışır ve virüs disketten sisteme girer. Bu tip virüsleri önlemek için; bilgisayarı açarken sürücüde bir disket olmadığından emin olmak gerekir. Çünkü bu virüsler, fabrika etiketli orijinal yazılımlarda bile bulunabilir.MAKRO VİRÜSLER
Bunlar son zamanlarda bilgisayarlarda en çok karşımıza çıkan virüslerdendir. Bazıları gerçekten zararlı olurken, bazıları ise kelime işlemci dökümanları şablonlara dönüştürmek veya dökümanların çeşitli yerlerine rastgele "Wazoo" yazmak gibi sadece insanın sinirini bozan şeyler yapmaktadır. Bu gibi şeyler, kullanılan bilgilere zarar vermese de üretkenliği etkilediği için zararlı sayılmaktadır. Bir makro virüs, kelime işlemci veya veri tabanı programlarının dili olan makro dilinde yazılır. Bir makro dilinin nasıl kullanıldığını öğrenmek ise kolaydır, bu da bir virüs yaratmanın oldukça kolay olması anlamına gelir. Bu virüslerin bu kadar çok yayılmasının nedeni tek bir kelime işlemci veya veri tabanı dökümanını birden fazla kullanıcının kullanmasından kaynaklanır. Makro virüslerin çoğu virüslü dökümanın bir elektronik posta mesajı ile bir ofis ağı veya Internet aracılığıyla aktarılması ile yayılmaktadır.POLYMORPHİC VİRÜS
Her bulaşmada kendisini değiştirmektedir. Bu tür virüslerin imzaları sürekli değiştiği için, hem de bu değişiklik sıklıkla rasgele bir şekilde yapıldığı için normal imza yöntemiyle arandıklarında tespit edilemeyebilir. Antivirüs programları bu tür virüsleri yakalamak için tahmin yürütmeye dayalı özel teknolojiler kullanmaktadır.STEALTH (CASUS) VİRÜSÜ
Kendisini antivirüs programlarından korumak için özel yöntemler kullanmaktadır. Bu tür virüsler çoğunlukla DOS'u etkilemektedirPC'LERİN KORUNMASI
- Bilgisayar her açıldığında sürücüde disket olup olmadığına bakılmalıdır,
- Bilgilerin sık sık yedeği alınmalıdır,
- Ofis ağı veya internet gibi dış kaynaklardan gelen yeni program ve dökümanlara dikkat edilmelidir,
- Son olarak da bir antivirüs yazılımına sahip olunmalıdır.
Var olması muhtemel olan virüsleri taramak için değişik metodlar vardır ve her birinin kendine göre artı ve eksileri bulunmaktadır.
Bir bilgisayar virüsü, belleğe yerleşen, çalıştırılabilen programlara kendini ekleyen, yerleştiği programların yapısını değiştiren ve kendi kendini çoğaltabilen kötü amaçlı programlardır". Eğer bu programlar herhangi bir şekilde çalıştırılırsa, programlanma şekline göre bilgisayara zarar vermeye başlamaktadır. Virüsler, genellikle Assembler programlama dili ile hazırlanmış ve kapasiteleri 1 kaç byte ile 3KB arasında olabilen programlardır .
Genel bir sınıflandırma yapıldığında, yanlışlıkla virüs olarak isimlendirilen zararlı yazılımları Banger, şöyle bir gruplandırma içinde ele almıştır;
- Hatalı programlar
- Truva atları
- Bukalemunlar
- Yazılım bombaları
- Mantıksal bombalar (Koşullu bombalar)
- Zamanlamalı bombalar
- Tavşanlar (Kopya üreticiler)
- Kurtçuklar
- Virüsler
"Truva atı",
Truva atının yakın akrabası olan "bukalemun", bir başka programmış gibi davranabilir.
Bir "bomba", bir yazılım parçasıdır; ya daha önce varolan bir programa (örneğin bir hesap tablosu yazılımına) eklenmekte ya da böyle bir programın belli oranda değiştirilmesi ile elde edilmektedir.
Virüslerle akraba olan "tavşan" ise bellek ve diski, kendi kopyaları ya da kendi ürettiği başka tür bilgilerle dolduran zararlı bir yazılım türüdür. ise, bellek ve manyetik disk ortamlarında kayar gibi ilerleyerek karşılaştıkları veri ve programları değiştirmektedir.
"Kurtçuklar" gerçekten zarar verme güdüsü ile değil, fakat yazılım içindeki bir ya da daha fazla hatadan dolayı virüs türü yazılımlar içinde ele alınmaktadır. Bu tür yazılımlar yeterince sınanmadıkları ve içindeki hatalar düzeltilmediği için sisteme zarar vermektedir. Verdikleri zarar bir tür görünmez kazadır. zarar verici bir program içeren herhangi bir yazılımdır. Truva atlarının gizlenmek için en sevdikleri yazılım türü, bilgisayar oyunlarıdır.
VİRÜSLER NASIL BULAŞIR?
Bir virüsü diğerlerinden ayırdeden temel faklılık, programdan programa, kütükten kütüğe ve sistemden sisteme kolaylıkla kendisini kopyalayabilmesidir.
Virüslerin aktif hale gelebilmesi için çalıştırılabilen (.EXE - .COM uzantılı gibi) programlara bulaşması gerekir. Virüs bulaşan bir program çalıştırıldığında, virüs belleğe taşınır ve bellekte bulunan virüs bulunduğu sürücüde COMMAND.COM kütüğüne bulaşmayı ilk hedef olarak görür.
Virüs bir kez bu kütüğe yerleştikten sonra sistemin her açılışında kendisini belleğe yüklemekte ve çalıştırılan her programa bulaşmaktadır.
- Bellekte bulunan bir virüsün çalışmakta olan programın sonuna kendisini eklemesi ve programın giriş kodunu kendi üzerinden yapmasıdır. Sisteme bir kere virüs girdi mi sayısız defa kendisini kopyalamasının yanısıra sabit diskteki dosyaların silinmesine kadar bir çok işi yapabilmektedir. "Bulaşma" - "Enfekte olma";
- Kabuk tipi virüsler,
- Yapışkan (sığıntı) virüsler,
- İşletim sistemi virüsleri,
- Özgün kaynak program virüsleri
- Açılış sektörü virüsleri,
- Komut işlemcisi virüsleri,
- Genel amaçlı virüsler,
- Çok amaçlı virüsler,
- Kütük tipi virüsler,
- Bellekte yerleşik duran virüsler
"Açılış sektörü virüsleri", açılış disklerinin açılış sektörlerine yerleşen ve bilgisayar sisteminin başlatılması ile etkinleşen virüslerdir. "Komut işlemcisi virüsleri", işletim sistemi külütüklerini hedef alan virüslerin bir türüdür.Virüslerin ikinci sınıflaması ise;
"Genel amaçlı virüsler", kolaylıkla değişik kütük biçimlerine uyum gösterebilen türde zararlı yazılımlardandır.
"Çok amaçlı virüsler" açılış sektörü virüsleri, komut işlemcisi virüsleri ve genel amaçlı virüslerin en güçlü özelliklerini kendilerinde toplamaktadır.
"Kütük tipi virüsler"> (PC'lerdeki .COM VE .EXE uzantılı kütükler gibi) özellikle işletilebilir kütükleri enfekte eden türde virüslerdir.
"Bellekte yerleşik duran virüsler" ise daha önce enfekte olmuş bir program kütüğünün işletilmesi ile belleğe yerleşerek diğer program kütüklerine bulaşır.
- Hard diskin bölümlerini
- Diskin BOOT sektörünü
- .COM ve .EXE uzantılı sistem ve kullanıcı programlarını kullanmaktadır
Ağ işletim sistemleri:
- Windows Server 2008
- Unıx
- Linux
- Solaris
sürümüdür. Üretim için 4 Şubat 2008 tarihinde çıktı ve resmen 27 Şubat 2008 tarihinde yayımlandı, Windows Server 2003, halefine göre yaklaşık beş yıl önce piyasaya çıktı. Windows Server 2008 R2 adlı ikinci bir sürümü, üretim için 22 Temmuz 2009 tarihinde yayınlanmıştır. Windows Server 2008, Windows Vista ve Windows 7 gibi, Windows NT 6.x üzerine kuruludur.
Gömülü İşletim Sistemleri: Çoğu akıllı telefon ve küçük aygıt, Rom çipinde bulunan gömülü işletim sistemine sahiptir. En çok bilinen gömülü işletim sistemleri
- Windows Embedded CE
- Windows Mobile
- Palm Embedded CE
- BlackBerry
- Embedded Lİnux ve Symbian
Windows Mobile: Windows Embedded CE temel alınarak üretilmiş bir işletim sistemidir. Akıllı teledonlar ve PDA'larda kullanılanişletim sistemidir.
Palm Embedded CE: Bu da yine akıllı telefon ve PDA'larda kullanılan işletim sistemlerindedir.
BlackBerry: RIM tarafından tedarik edilen el aygıtlarında çalışır.
Embedded Linux: Akıllı telefonlar, PDAlar ve gömülü işletim sistemine gereksinim duyan diğer aygıtlar için küçültülmüşbir Linux işletim sistemidir.
Symbian: Akıllı telefonlar için tasarlanan açık kaynak kodlu çok görevli bir işletim sistemidir.
Bağımsız işletim sistemi, bir masaüstü bilgsayar, dizüstü bilgisayar veya mobil hesaplama aygıtı üzerinde çalışan tam bir işletim sistemidir.
- Windows Vista
- Mac OS X
- UNIX
- Linux
olarak altıncı üyesidir. 22 Temmuz 2005'te gerçek adı duyurulmadan önce Longhorn kod adıyla tanınıyordu. Windows Vista, 30 Ocak 2007'de dünya çapında piyasaya sürülmüştür. Microsoft Türkiye, 24 Ocak 2007'de tarihindeki tanıtımıyla Vista'nın resmî lansmanını yapan ilk Microsoft şubesi olmuştur.
- Windows Vista Home Basic
- Windows Vista Home Premium
- Wİndows Vista Ultimate
- WİndowsVista Business
- Windows Frewall
- Windows Messenger
- Windows Media Player
- Windows Sidebar
belirlemiştir. En son versiyonu Mac OS X'dir.Apple tarafından Macintosh bilgisayarları için tasarlanmış bir işletim sistemidir.
Mac OS X aslen BSD ve Mach mikroçekirdeği üzerine kurulu, açık kaynak bir işletim sistemi olan Darwin'e dayanır. Apple bu sistemi kendi amaçlarına göre geliştirdikten sonra Mac OS X kullanıcı arabirimi olarak Aqua'yı geliştirmiştir. Sistemin çekirdeği ve bazı bileşenleri açık kaynak olmasına rağmen, çoğu bileşeni açık kaynak değildir.
Mac OS X Server ise her ne kadar mimari olarak masaüstü Mac OS X ile aynı olsa da, Apple sunucuları için hazırlanmış ayrı bir işletim sistemidir. Mac OS X'ten farklı olarak gelişmiş yönetim araçları içerir.
UNIX: 1969 yılında, Ken Thompson ve Dennis Ritchie tarafından Bell
İŞLETİM SİSTEMİNİN KATEGORİLERİ
Tek Kullanıcılı İşletim Sistemi
- DOS
- Early Windows Versions(windows 95, windows NT workstation, windows 2000 professional, windows millennium edition, windows XP)
- Windows Vista
- Mac OS X
- UNIX
- Linux
- Early Windows Server Versions (windows NT Server, Windows 2000 Server, Windows Server 2003)
- Windows Server 2008
- UNIX
- Linux
- Solaris
- NetWare
- Windows Embedded CE
- Windows Mobile
- Palm OS
- İphone OS
- BlackBerry
- Embedded Linux
- Symbian OS
SİSTEM YAZILIMI
Bilgisayar ve aygıtlarınınçalışmasını kontrol eden ve sürdüren programlardan oluşur. Sistem yazılımı, bir bilgisayara bağlı aygıtların işlemlerini kontrol eden ve bakımını sağlayan programlardan oluşur
- İşletim sistemleri
- Yardımcı hizmet programları diye ikiye ayrılır.
İşletim Sistemi: En küçük bilgisayarlardan en büyük bilgisayara kadar çalışan programlar , bir işletim sistemine ihtiyaç duyarlar. Bunun için işletim sistemleri ana belleğe yerleştirilmelidir. Bilgisayar ilk açıldığı zaman otomatik olarak yan bellekteki işletim sistemi ana belleğe yüklenir.
İŞLETİM SİSTEMİNİN BİLGİSAYARLA OLAN İLİŞKİLERİİşletim sistemi genel olarak;
-Kullanıcı ile donanım arasında bir köprüdür.
-Karmaşık işlemlerin belirli bir sırada yapılmasını sağlayan bir trafik polisidir.
-Ana bellek ve giriş çıkış birimleri gibi bilgisayar kaynaklarının kullanıcılar tarafından paylaşılmasını sağladığı için kaynak organizatörüdür.
-Kullanıcıya alt düzeydeki donanım işleyişini hissettirmeyerek kullanıcıya daha yakın bir ortam hazırlar.
İŞLETİM SİSTEMİ ÇEŞİTLERİCP/M (CONTROL PROGRAM FOR MICROCOMPUTERS,mikro bilgisayarlar için kontrol programı)
DOS (DISC OPERATING SYSTEM)
UNIX (ÇOK KULLANICILI İŞLETİM SİSTEMİ)
OS/2 (OPEATING SYSTEM/2,İŞLETİM SİSTEMİ/2)
İşletim sistemi çeşitli kapanış şekillerine sahiptir:
Uyku modu: Açık belgeleri ve programları RAM'e kaydeder, tüm gereksiz fonksiyonları kapatır ve daha sonra bilgisayı düşük güç durumuna geçirir.
Hazırda beklet modu: Bilgisayarın elektrik gücü kesilmeden önce açık belgeleri ve programları hard diske kaydeder.
Kullanıcı arayüzü: Veri ve talimatları nasıl girdiğinizi ve bilginin ekran üzerinde nasıl görüntüleyeceğini kontrol eder.
Grafiksel kullanıcı arayüzü(GUI): Bilgisayarlarda işletilen komutlar ve bunların çıktıları yerine simgeler, pencereler, butonlar ve panellerin tümünü ifade etmek için kullanılan genel adıdır. Grafiksel kullanıcı arayüzü, bilgisayar kullanıcılarının komut satırı kodlarını ezberlemeden fare, klavye gibi araçlar sayesinde bilgisayarları kontrol etmelerini sağlamıştır. Günümüzdeki programların bir çoğu GKA ile birlikte gelse de, birçok bilgisayar kullanıcısı (özellikle programcılar) daha hızlı olduğu gerekçesiyle komut satırını GKA'larla birlikte kullanmaya devam etmektedirler.
Sanal Bellek: Depolama ortamının bir parçasının, ilave RAM gibi çalışmasıdır.
Sunucu İşletim Sistemleri: Kullanıcıların bir ağa nasıl erişim sağlayacaklarını ve ağ üzerindeki kaynakları nasıl paylaşacaklarını düzenler. Bir ağ yöneticisi, sunucu işletim sistemini şu amaçlar için kullanır:
- Kullanıcı, bilgisayar ve başka aygıt eklemek ve kaldırmak
- Yazılım yüklemek e ağ güvenliğini yönetmek
Depolama, veri, talimatlar ve bilgiyi gelecekte kullanmak üzere saklamaktır. Depolama ortamı, bir bilgisayardaki resim, müzik ve videolar hakkında verileri, komutları ve bilgiyi tutan fiziksel bir parçadır.
- Kapasite, bir depolama ortamının saklayabileceği byte sayısıdıdr.
- Depolama aygıtı, verileri kaydetmeye yarayan ve depolama ortamından alabilen bilgisayar donanımıdır.
- Erişim zamanı, iki yerde kullanılır:
>>Veri, talimatlar ve bilginin bellekten işlemciye iletilmesi için gereken zamandır.
Depolama birimleri şunlardır:
HARD DİSKLER: Artık bütün masaüstü sistemlerde en az bir hard disk bulunuyor.
Hatta VCR cihazlarından camcorderlara ve mp3 playerlara kadar pek çok elektronik
alette de hard diskleri görmeye yavaş yavaş alışıyoruz. Nerede kullanılırsa kullanılsın bütün hard diskler tek bir amaç için üretilir: Sayısal bilgileri kalıcı şekilde depolamak. Bir hard disk bilgisayarlarımızda kullandığımız ana belleğin aksine güç kesilse bile içindeki bilgileri korur ve bu özelliğiyle bilgisayarımıza "hatırlama" yeteneği kazandırır. Hard diskinize bir kez kaydettiğiniz bir dosyaya bilgisayarınızı defalarca açıp kapatsanız bile onu silmediğiniz sürece ulaşabilirsiniz.
Plakalar: Bilgileri saklamak için kullanılan plakalar alümünyum, cam gibi manyetik
duyarlılığı olmayan maddelerden yapılır. Plakalarda daha uygun ısı direnci özellikleri ve daha ince yapıda kullanılabildiği için temel madde olarak modern disklerde alüminyum yerine cam kullanılır ve cama kırılmasını engelleyecek kadar da seramik karıştırılır. Daha sonra bu plakaların yüzeyleri manyetik duyarlılığı olan bir filmle kaplanır.
Harici hard disk, bir kablo ile veya kablosuz olarak bilgisayarınıza bağlanan ayrı bir bağımsız hard disktir.
Çıkartılabilir hard disk, bir sürücüye takabildiğiniz veya çıkartabildiğiniz hard disktir.
FLASH BELLEK DEPOLAMA AYGITLARI: Flash Bellekler, güç kesintisinde dahi içerdigi
bilgileri kaybetmeyen ve tekrar tekrar yazilip silinebilen bir bellek çesididir. Flash belleklerin yapisi RAM'lere, kullanimi Hard Disk'lere benzer.
Flash belleklerin yapisi mekanik degildir; elektroniktir. Içerisinde hareket eden bir parça yoktur. Bu özelliklerinden dolayi bu tarz bellekler "solid-state" olarak, yani "duragan" olarak adlandirilirlar. Hareket eden parça olmamasindan dolayi hassasiyet degerleri yüksek degildir ve özellikle mobil alanda kullanimlari çok yaygindir. MP3 Player'larda, cep telefonlarinda, el bilgisayarlarinda, dijital fotograf makinalarinda ve dijital görüntü aygitlarinda yayginca kullanilirlar.
Flash bellekler, bir EEPROM çesidi olarak adlandirilabilir. "Elektriksel olarak programlanabilen sadece okunabilen bellek" olarak çevirebilecegimiz EEPROM'larin üzerindeki veriler elektriksel yolla degistirilebilir. Sadece okunabilir bellek denilmesinin sebebi, blgilerin kalici olmasindan kaynaklanir. Klasik bellek yapilarindan bilindigi üzere, flash bellekler de hücrelerden olusur. Her hücrenin kendi transistörleri vardir. Bilgisayar otaminda bilgiler 0 ve 1'lerden olusur. 0'lar düsük voltaj, 1'ler ise yüksek voltaj anlamına gelir.
- Herhangi bir bilgisayardan dosyalara ulaşmak
- Büyük dosyaları anında depolamak
- Başkalarının bu dosyalara ulaşmalarını sağlamak
- Yedekleri depolamak
- Veri merkezi fonksiyonları sağlamak
Bir monitörün en önemli parçası çeşitli elektronik devrelerle birlikte CRT (Chatode Ray Tube – Katot Işınlı Tüp) denilen havası boşaltılmış ve ön yüzeyi binlerce fosfor noktacığından oluşan koni şeklindeki tüptür.
YAZICI: Bilgisayarda yer alan bilgilerin kağıda yazdırılmasını sağlayan elektronik ve
mekanik parçalardan oluşmuş yan ünitedir.
HOPARLÖRLER, KULAKLIKLAR VE KULAK İÇİ KULAKILAR
Bunlarda ses çıkışını sağlayan birer çıkış birimleridir.
bunların dışında fiziksel engelli kullanıcılar için de çıkış aygıtları vardır. Örneğin görme engelli olan kullanıcılar için monitör yerine ses çıkışı ile çalışılabilir. Bİr diğer alternatif de kabartma yazı yazıcısıdır Bu yazıcılar bilgiyi kabartma yazılarla yazdırırlar.
Girdi, bilgisayarın belleğine girilen veri ve talimatlardır.Talimatlar, program, komut ve kullanıcı yanıtları şeklinde bilgisayara girilebilir.
Giriş Aygıtları Nelerdir?
Giriş aygıtları, kullanıcıların veri ve talimatları girmesine izin veren donanım bileşenidir.
KLAVYE: Üzerinde harf, rakam, özel karakterler ve özel fonksiyon tuşlarının
FARE(mouse): Hareketlerini bilgisayarın işleyebileceği sinyallere çevirir. avuç içinde tutulan,
hareketleri ekrandaki, imlecin hareketlerini kontrol eden, bilgi giriş aygıtıdır. Fare modeline göre üzerinde bir veya daha fazla sayıda tuş ve tekerlek bulunabilir
JOYSTİCK: Genellikle oyun oynamak için kullanılır. Üzerinde bulunan tuşlarla çalıştırılarak bilgisayara komut verilmesi sağlanır.
Optik işaret tanıma(OMR), küçük daireler ve el ile çizilen çizimleri okur.
RFID, radyo frekansıyla tanımlamadır.
Manyetik Şeritli kart okuyucular, kartların arka tarafındaki manyetik şeridi okur.
CD-ROM SÜRÜCÜSÜ: CD üzerine kayıtlı bilgiler lazer ışını ile okunmaktadır. Diskin
DOKUNMATİK EKRANLAR: Dokunmatik ekranlarda giriş birimi olarak kullanılmaktadır.